Posts

Jeugdvriendelijke publieke ruimte

Hoe is het gesteld met het gebruik van de publieke ruimte door kinderen, tieners en jongeren? Wat is de meerwaarde van de openbareruimte voor deze doelgroep? Waar loopt het mis en hoe kan het anders? In deze podcast van het Vlaams netwerk Kind- en Jeugdvriendelijke Steden en Gemeenten vertellen Jolijn De Haene (Netwerk Jeugdvriendelijk), Sven De Visscher (Hogenschool Gent) en ik je er graag meer over. Een aangenaam gesprek over opgroeien, bewegingsvrijheden, institutionalisering, compartimentalisering, de stad als badkamer, de woonomgeving als medeopvoeder, informele speelplekken, kindvriendelijke hoogbouw en andere thema's, gedachten en onderzoeksresultaten. Veel luisterplezier! Publieke ruimte - Netwerk Jeugdvriendelijk | Podcast on Spotify

De ruimtelijke leefwereld van kinderen
Het boek ‘Children's geographies’ geeft inzicht in de hedendaagse sociologische opvattingen over de competentie van kinderen als sociale actoren. Het laat zien welke kennis kinderen hebben over hun omgeving en hoe zij die in hun eigen voordeel aanpassen. 

Mijn dochter en ik
Toen mijn dochter elf jaar geleden werd geboren, ging er een hele nieuwe wereld open. Naast die van de luiers en slapeloze nachten veranderde ook mijn gebruik en perceptie van de openbare ruimte.

Wat je buiten leert, komt beter binnen
Een aantal jaren geleden werd het schoolplein van mijn dochter heringericht. Van een grote, monotone en stenen vlakte werd het schoolplein opgedeeld in verschillende zones met daarbinnen onder andere een plek om te voetballen, een plek met duikelrekken van verschillende niveaus, een onbestemd stuk en een groen eiland. De laatste bestaat uit wilgentakken, planten, moestuintjes, bloemenbedden en een zogenaamde 'monkey bar' waar je aan kan hangen en slingeren. Door de aangebrachte hoogteve…

Meten is lang niet altijd weten
Leefbaarheid. Iedereen heeft het er over en iedereen wil het, maar wat is het eigenlijk en wanneer is het voldoende aanwezig? Veel professionals maken - om dit begrip handen en voeten te geven -gebruik van statistieken. Dat is handig, want in tegenstelling tot woorden lijken cijfers neutraal en objectief te zijn. Cijfers liegen immers niet. Dat klopt voor een groot deel, maar niettemin moet je de mensen die deze cijfers samenstellen en gebruiken kritisch volgen. 

Speelvriendelijke steden: eerste resultaten
Gelukkig werken steeds meer gemeenten aan speelvriendelijke openbare ruimten. Veel beleidsvisies en investeringen zijn echter nog gebaseerd op aannames van gemeenteambtenaren of leveranciers van speeltoestellen. Dit komt mede doordat goede evaluaties en effectmetingen van bestaande en nieuwe speelruimtes schaars zijn, zeker als het gaat om informele speelruimtes. En als er kinderen bij betrokken zijn, wordt hen vaak gevraagd naar hun theoretische wensen in plaats van naar hun concrete acties. O…

Meisjes en buitenspelen: op zoek naar meer gelijkheid
Hoe openbaar is de openbare ruimte? Minder dan we vaak denken. Kinderen hebben bijvoorbeeld met de speeltuinen hun eigen afgeschermde ruimten waarmee ze worden gescheiden van volwassenen. En wie verder kijkt, ziet ook een ruimtelijke segregatie tussen jongen en meisjes. Meisjes spelen op andere plekken en op andere manieren dan jongens. En niet onbelangrijk: ze spelen ook minder vaak buiten. Wat zijn hier de achterliggende oorzaken van en hoe kunnen we dit oplossen?  

Buitenspelen: wie, waar en wat?
In zowel onderzoek als beleid komt er gelukkig steeds meer aandacht voor een speelvriendelijke openbare ruimte. Toch is er vaak nog weinig inzicht in hele basale vragen. Spelen jongens bijvoorbeeld meer buiten dan meisjes? Waar spelen kinderen vooral buiten? En wat doen ze daar? Nieuw onderzoek geeft antwoord op deze vragen.

The Child in the City: een uitgebreide samenvatting
In 1978 schreef Colin Ward het veelgelezen en veel geciteerde boek 'The Child in the City'. Het boek beschrijft de relatie tussen kinderen en hun gebouwde omgeving. Het stelt de vraag of deze relatie afneemt en op welke manier die relatie kan worden verbeterd. Meer dan veertig jaar na de verschijning, pakken we het boek weer op en gaan we op zoek naar overeenkomsten en verschillen met de huidige tijd en benoemen we een aantal aanbevelingen.

Hoe openbaar is de openbare ruimte?
De openbare ruimte is niet uit ons dagelijks leven weg te denken. Of het nu gaat om een plein, park, stoep, bos, speeltuin, woon- of winkelstraat, we maken er allemaal dagelijks gebruik van. Bijvoorbeeld om ons te verplaatsen, om te spelen, om te bewegen, om te flaneren, om te ontmoeten of om te rusten. Afhankelijk van waar we zin in hebben. Die keuzevrijheid aan activiteiten ontstaat doordat deze ruimtes voor iedereen toegankelijk zijn. Wie echter wat verder kijkt, ziet dat bepaalde plekken va…

Loopvriendelijke stedenbouw
Na een jarenlange dominantie van de auto in de publieke ruimte is het 'langzame verkeer' weer aan een opmars bezig in de stedenbouw. Steeds meer professionals (en burgers) zien in dat de auto niet alleen staat voor het ultieme gevoel van individuele vrijheid, maar ook voor luchtvervuiling, onveiligheid en de verrommeling van onze openbare ruimte. Zo is meer dan de helft van onze straten gereserveerd voor autoverkeer, terwijl die auto's ook nog eens 95 procent van de tijd stil staan.…

Het ontwerpen van het stedelijk weefsel
De stedenbouwkunde schept de ruimtelijke condities voor het functioneren van de samenleving. De stedenbouw gaat immers niet alleen over het plaats bieden aan gebouwen in een bepaalde ruimte, maar schept via die inrichting ook de condities voor een leefbare, veilige en duurzame stad. Het boek Stedenbouw van Han Meyer, MaartenJan Hoekstra en John Westrikbiedt een volledig overzicht van de belangrijkste ingrediënten van deze discipline. Een samenvatting en recensie.

Het ontwerpen van kindvriendelijke straten
Twee generaties geleden speelde kinderen nog volop op straat. Dat is tegenwoordig een stuk minder. Daarvoor zijn verschillende redenen. De manier waarop we onze steden hebben ingericht is er daar één van. Hoe dit tij te keren? Hoe ontwerp je straten die wel kindvriendelijk zijn? Wat moet je dan vooral laten en wat je moet vooral wel meenemen in je ontwerp? De publicatie Designing Streets for Kids geeft hiervoor verschillende handvatten. In dit artikel een samenvatting en recensie.

Ontmoeten in de publieke ruimten
De stedelijke samenleving bestaat uit een groot aantal individuen die veelal in gescheiden werelden leven, maar wel de publieke ruimte van de stad met elkaar delen. Vanuit beleid is er vaak een behoefte om meer ontmoetingen te stimuleren tussen deze verschillende werelden om zo sociale samenhang en integratie te bevorderen. Dat is echter nog niet zo makkelijk omdat er vaak een spanningsveld is tussen diversiteit en samenhang, tussen nabijheid en afstandelijkheid en tussen ontmoeting en vermijdi…

Op weg naar een nieuwe benadering voor stedelijke mobiliteitsvraagstukken
De auto is voor veel mensen het symbool van persoonlijke vrijheid, status en reistijdwinst. De afgelopen decennia hebben politici, beleidsmakers, stedenbouwers en verkeerskundigen er alles aan gedaan om die idealen te faciliteren. Dit is echter in veel steden ten koste gegaan van de fietsbaarheid,  wandelmogelijkheden en de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte. Wat nu te doen als we de stad weer willen gaan inrichten vanuit het perspectief van het langzaam verkeer? Welke denk- en werkwijze…

De geschiedenis van kansarme en kansrijke gebieden
Als ik zou moeten kiezen wat de mooiste dierentuin van Nederland is, dan kies ik Dierenpark Emmen vanwege de inrichting en de natuurlijke omgevingen waarin de dieren zich bewegen. Of eigenlijk mochten bewegen. De dierentuin in het centrum van Emmen bestaat namelijk niet meer. De savanne, het olifanteneiland en de vlindertuin zijn nu onderdeel van het Rensenpark geworden, een ontmoetingsplaats voor kunst, cultuur en innovatie. Aan de rand van het centrum is een nieuw attractiepark gebouwd met di…

Soft City
Door hun toenemende populariteit staan steden onder druk. Om de continue toestroom van mensen te accommoderen wordt er in steeds hogere dichtheden gebouwd. De uitdaging is om deze steden tegelijkertijd leefbaar en duurzaam te houden. In het boek Soft City geeft David Sim van het bureau Gehl verschillende tips en voorbeelden om dit te realiseren. In dit goed geschreven en rijk geïllustreerde handboek laat hij zien dat hogere dichtheden en een hoge levensstandaard hand in hand kunnen gaan, z…

Darwin en de stadsnatuur
De stad is een rijke biotoop met een grote biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten komen in de stad voor en blijken zich moeiteloos te kunnen aanpassen aan hun stedelijke habitat. Hier en daar vinden zelfs genetische veranderingen plaats. Maar hoe kunnen we de stad zo ontwerpen dat er voldoende rekening wordt gehouden met deze natuur? Twee interessante boeken geven antwoord op deze vraag en geven meer inzicht in de stedelijke flora en fauna.

Vroeger hadden we thuis een grasparkietje. Een b…

Mijn plek van hoop en verandering
Steden en wijken staan ook de komende jaren voor belangrijke opgaven. Dat is niets nieuws. Wel de manier waarop deze vraagstukken worden opgepakt. Niet door één of twee partijen van bovenaf, maar door van onderop de krachten te bundelen in nieuwe samenwerkingsverbanden. Om zo op lokaal niveau het verschil te maken. In een vorige week verschenen publicatie worden dit ‘plekken van hoop en verandering’ genoemd. Een introductie.

St Stephen’s Road, Oost Londen. Het is het jaar 1991. De statige St. P…

Bicycle urbanism
Een goede fietsinfrastructuur is essentieel voor levendige steden. Het verhoogt de toegankelijkheid en bereikbaarheid van plekken en levert een belangrijke bijdrage aan de menselijke schaal in steden. Maar er zijn nog veel meer voordelen van fietsen. Het kost de maatschappij minder geld, het is goed voor het klimaat (minder CO2-uitstoot en verbruik van fossiele brandstoffen), het is goed voor je lichaam (lichaamsbeweging, frisse lucht), het zorgt voor minder verkeerscongestie (minder ruimte is …

Happy City: een recensie
Een paar jaar geleden schreef Charles Montgomery het boek 'Happy City' met daarin verschillende ingrediënten voor goed functionerende steden. Naast tal van internationale verhalen over steden behandelt hij vooral de nadelen van de suburbanisatie in Noord-Amerika. Hij zet daar de voordelen van de compacte stad tegenover. Dat laatste levert verschillende spanningen op: ruimte voor jezelf versus hoge dichtheden; eigen bezit versus publieke ruimte; privé versus intimiteit; etc.. Vooral in d…

Naar aantrekkelijke openbare ruimte in de naoorlogse stad
Onze vroeg-naoorlogse woonwijken worden gekenmerkt door een ruime opzet en groen uiterlijk. Toch ervaren bewoners en grondeigenaren deze stedenbouwkundige opzet niet alleen als kwaliteit, maar ook vaak als een probleem. Men worstelt namelijk met de structuur, inrichting en het beheer. Met als resultaat dat al het groen vaak een geringe verblijfskwaliteit heeft en gedegradeerd is tot kijkgroen. Aan de hand van een casus in Den Haag laat ik zien welke mogelijkheden er zijn om in dit soort wijken …

Speelbare steden: een model en een gereedschapskist
Het leven van kinderen wordt vooral beïnvloed door keuzes en beslissingen van ouders, leraren én stedelijke vormgevers. Tezamen bepalen zij waar, hoe en hoe lang kinderen spelen. In de afgelopen decennia is de tijd die kinderen buiten doorbrengen flink afgenomen. Zowel vanuit gezondheid als pedagogische redenen is het van belang dat we het buitenspelen van kinderen stimuleren. Om dit te realiseren hebben we een nieuwe benadering nodig rondom het inrichten, vormgeven en programmeren van de openb…

The sky is the limit
Voor het realiseren van een aantrekkelijke, leefbare stad is het van belang dat we meer uit gaan van de menselijke maat: de stad op ooghoogte. Op grote hoogte liggen er echter ook volop kansen om te werken aan diverse stedelijke opgaven, zoals verdichting, klimaatadaptatie en de energietransitie. We moeten het dak op!

De Open Stad
Steden worden te veel vormgegeven volgens een gesloten systeem: uniform, gecontroleerd en lineair. In plaats van een 'gesloten stad' hebben we juist een 'open stad' nodig waar ruimte is voor complexiteit, diversiteit en experimenten. Dat is de hoofdboodschap van stadssocioloog Richard Sennett in zijn boek Building and Dwelling: Ethics for the City dat ook in het Nederlands verscheen onder de titel Stadsleven; een visie op de metropool van de toekomst. Een samenvatting van …

Speelbare steden: een persoonlijk verhaal
Toen mijn dochter zes jaar geleden geboren werd, gingen er een groot aantal nieuwe werelden voor mij open. Naast de wereld van luiers en slapeloze nachten veranderde ook mijn gebruik en beleving van de openbare ruimte. De breedte van de stoep en losliggende stoeptegels werden ineens belangrijk. Eerst door mijn wandeltochtjes met de kinderwagen en een paar jaar later toen ze zelf - al strompelend - haar eerste rondje om het woonblok liep.

De ontwerper als verbinder
De rollen en taken van diverse actoren bij stedelijke vraagstukken zijn de afgelopen periode aan verandering onderhevig geweest. Vooral de ontwerper lijkt in deze tijd van 'organische gebiedsontwikkeling' er bekaaid vanaf te komen. In het nieuwe boek 'Stedelijke vraagstukken, veerkrachtige oplossingen' laten diverse hogescholen echter zien dat de ontwerper door middel van ontwerpend onderzoek een belangrijke rol kan spelen.

Placemaking week 2017: de hoogtepunten
Het voelde als een kind in de snoepwinkel. Zoveel interessante en inspirerende verhalen tijdens 'Placemakingweek 2017' in Amsterdam over het aantrekkelijk en levendig maken van publieke ruimten. Met meer dan 400 deelnemers uit meer dan 46 landen kon het al niet meer mis gaan. Naast de fantastische speech van Fred Kent ("We have to turn everything upside down, to get it right side up.") en andere interessante presentaties en discussies zijn dit mijn favoriete snoepjes.

Speelbare steden
Goed ontworpen en goed onderhouden openbare ruimten hebben meerdere voordelen. Ze vergroten bijvoorbeeld de kans op ontmoetingen tussen verschillende leefstijlen, ze stimuleren lichaamsbeweging en je wint het vertrouwen van buurtbewoners, vastgoedeigenaren en ondernemers. Ook voor kinderen zijn publieke ruimten van groot belang. Buitenspelen bevordert namelijk de gezondheid, het versterkt sociale vaardigheden (delen, samenwerken) en stimuleert de cognitieve ontwikkeling. Maar hoe maak je een sp…

Stadswijken: de noodzaak van precisie (deel 1: de wijkanalyse)
"Gemengde buurten", "evenwichtige wijken", "ongedeelde stad", "buurten in balans". Het zijn van die uitspraken die lekker in de mond liggen en veel gebruikt worden. Maar hoe reëel zijn ze? En zijn het logische en haalbare idealen? Daar zijn de meningen erg over verdeeld. Zo zetten academici en andere stadsdenkers regelmatig vraagtekens bij de probleemanalyses en oplossingsrichtingen van beleidsmakers en politici. Het voornaamste discussiepunt daarbij: het…

Stadswijken: de noodzaak van precisie (deel 2: de wijkaanpak)
"Gemengde buurten", "evenwichtige wijken", "ongedeelde stad", "buurten in balans". Het zijn van die uitspraken die lekker in de mond liggen en veel gebruikt worden. Maar hoe reëel zijn ze? En zijn het logische en haalbare idealen? In een eerder artikel keken we kritisch naar de probleemanalyse van wijken. Na een nauwkeurige probleemanalyse is het van belang om de juiste oplossingsstrategie te bepalen. Men kan daarbij - afhankelijk van de problematiek - bi…

Hoe maak je een levendige, publieke ruimte? Een top 10.
Publieke ruimten zijn er in vele soorten en maten. Pleinen, parken, speeltuinen, winkel- en woonstraten, allen behoren ze tot openbare buitenruimte. Volop te vinden in binnensteden, maar ook daarbuiten. In het groot en in het klein. Ondanks deze diversiteit zijn er wel een aantal factoren die bepalen of een publieke ruimte mensen aantrekt of juist afstoot. In dit artikel een top 10 - op alfabetische volgorde - van zaken die als een checklist kunnen dienen voor het realiseren van een uitnodigend…

Hoe om te gaan met stedelijke diversiteit?
In de afgelopen jaren zijn steden diverser dan ooit geworden. Individuen die op het eerste gezicht misschien tot een bepaalde groep behoren, verschillen namelijk enorm qua leefstijl en gedrag. En hoewel ze misschien in dezelfde wijk wonen, hebben ze zeer diverse levens en toekomstperspectieven. Een Europees onderzoeksteam onderzocht hoe steden met deze diversiteit om kunnen gaan en hiervan kunnen profiteren. 

De erfenis van Obama
De rol en invloed van Amerikaanse presidenten op stedelijk beleid is er altijd eentje geweest van vallen en opstaan. Sinds de jaren zeventig was er geen president meer geweest die het thema echt durfde op te pakken. President Obama zette het in 2009 wel hoog op zijn lijstje van binnenlandse politiek. Wat was zijn visie en welke resultaten zijn gehaald? Een overzicht.

De vernieuwing van Nieuw-West
De 'Westelijke Tuinsteden', 'Nieuw-West' of 'Parkstad Amsterdam', namen die voor hetzelfde naoorlogse uitbreidingsgebied in Amsterdam worden gebruikt. Het gebied, dat qua omvang en inwonertal vergelijkbaar is met een middelgrote stad, wordt sinds de jaren negentig grootschalig vernieuwd. Diverse onderzoekers gaven al hun mening over dit stadsdeel. In het boek 'Nieuw-West: parkstad of stadswijk' krijgen we ook inzicht in het verhaal achter de cijfers.

De toekomst (en geschiedenis) van de stad
Planoloog,blogger, voormalig ambtenaar en bijzonder hoogleraar Zef Hemel houdt in zijn boek ‘De toekomst van de stad’ een pleidooi voor meer grootstedelijkheid. Een dappere poging die helaas wat blijft hangen in abstracte begrippen en geschiedbeschrijvingen, maar wel een boek oplevert met een mooi overzicht van de grootste stadsdenkers door de eeuwen heen.

Op zoek naar nieuwe verhoudingen (de publicatie)
Stedelijke vraagstukken zijn van alle tijden, maar de laatste jaren staat vooral de vraag centraal wie de stad gaat vormgeven. Gebeurt dat op dezelfde manier als in de afgelopen zestig jaar waarbij de traditionele partijen, zoals gemeenten, corporaties en ontwikkelaars het voortouw nemen? Partijen die van bovenaf en met behulp van vooral statistieken en wensbeelden de ruimte en de samenleving proberen te ordenen? Of ontstaat er een nieuw stedelijk speelveld waarin deze wensbeelden van beleidsma…